Aνακάλυψα οτι το παιδί μου κλέβει, τι πρέπει να κάνω; (09/11/2017)
Κείμενο: Αλεξάνδρα Χατζησταύρου, Ψυχολόγος, Υπέυθυνη του Κέντρου για την Οικογένεια MY FAMILY NEST
Όταν ένας γονιός ανακαλύψει ότι το παιδί του κλέβει είναι απολύτως λογικό να ανησυχήσει για τη συμπεριφορά αυτή:
Πώς έφτασε σε αυτό το σημείο το παιδί του ;
Γιατί δεν ακολουθεί τους κανόνες της οικογένειας;
Τι το οδήγησε στην παραβατικότητα και σε ποιο σημείο διαταράχθηκε η μεταξύ τους επικοινωνία;
Η κλοπή είναι μια μη αποδεκτή πράξη και αυτό θα πρέπει να γίνεται σαφές στα παιδιά από νωρίς . Ωστόσο, θα πρέπει να δούμε την πράξη αυτή σε σχέση με την περιοδικότητα που εμφανίζεται αλλά και την ηλικία του παιδιού για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε τη σοβαρότητα και να πράξουμε ανάλογα.
Παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας ( δηλαδή από 3 έως 6 ετών περίπου) ενώ σταδιακά αρχίζουν να ελέγχουν τις επιθυμίες και τις παρορμήσεις τους ,δεν έχουν διαμορφώσει ακόμη ηθική συνείδηση. Η ηθική συνείδηση του παιδιού διαμορφώνεται από τους κανόνες ηθικής της οικογένειας και από τον τρόπο που αντιδρούν οι γονείς στη μη τήρηση των κανόνων αυτών από την πλευρά του παιδιού. Επομένως, για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας , το κίνητρο να κλέψει κάτι μπορεί να είναι απλά η επιθυμία του να αποκτήσει το συγκεκριμένο αντικείμενο( παιχνίδι, σοκολάτα κτλ) σε συνδυασμό με την απουσία των ηθικών αναστολών αλλά και των ενοχών που απορρέουν από μια μη επιτρεπτή συμπεριφορά . Επίσης, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν έχουν κατανοήσει ακόμη την έννοια της “ ιδιοκτησίας ” κάτι που διευκολύνει την κίνηση να πάρουν κάτι που δεν είναι δικό τους απλά και μόνο επειδή το θέλουν.
Οι γονείς
Σε αυτή την ηλικία οι γονείς θα πρέπει :
- Να εξηγήσουν στο παιδί την έννοια της ιδιοκτησίας
- Να εξηγήσουν ότι δεν επιτρέπεται να παίρνουμε αντικείμενα που δεν είναι δικά μας αν προηγουμένως δεν ρωτήσουμε τον άνθρωπο στον οποίο ανήκουν ή δεν δώσουμε χρήματα στο κατάστημα για να τα αγοράσουμε.
- Να βοηθήσουμε το παιδί να επιστρέψει το αντικείμενο στον κάτοχο του.
- Να πούμε στο παιδί ότι δεν αποδεχόμαστε αυτή τη συμπεριφορά αλλά συνεχίζουμε να το αγαπάμε.
- Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ και για κανένα λόγο σωματική βία !
Παιδιά σχολικής ηλικίας
Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά γνωρίζουν ότι η κλοπή είναι μια μη αποδεκτή συμπεριφορά .Γνωρίζουν ότι μια τέτοια συμπεριφορά θα έχει συνέπειες γιατί ξέρουν τους κανόνες της οικογένειας ,αλλά δεν γνωρίζουν τις πιθανές συνέπειες στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Οι γονείς
Σε αυτή την ηλικία οι γονείς θα πρέπει :
- Να είναι αυστηροί ως προς τη σοβαρότητα της πράξης
- Να αναφέρουν ότι αυτή η συμπροφορά δεν είναι αποδεκτή ούτε στο σπίτι αλλά ούτε και στην κοινωνία ( σχολείο, δραστηριότητες, φιλικά σπίτια, πάρκο, καταστήματα )
- Να ζητήσουν από το παιδί να επιστρέψει το αντικείμενο
- Να επικοινωνήσουν στο παιδί τη δυσαρέσκεια τους για την πράξη του αυτή , ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι εξακολουθούν να το αγαπούν .
- Να εστιάσουν στην πράξη δίχως να χαρακτηρίσουν το παιδί ( κλέφτης κτλ)
- Να πουν στο παιδί ότι εξακολουθούν να πιστεύουν σε εκείνο και ότι η πράξη αυτή δεν του ταιριάζει
- Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ και για κανένα λόγο σωματική βία !
Έφηβοι
Οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν έναν έφηβο στην κλοπή συχνά ποικίλουν .Δηλαδή, μπορεί να έχουμε την κλοπή ενός μικρού χρηματικού ποσού μέσα από το σπίτι ή την κλοπή ενός αντικειμένου ( ρούχο, αξεσουάρ, cd) του αδερφού που να πηγάζει από μια διαταραγμένη οικογενειακή σχέση και να δηλώνει την ανάγκη του εφήβου για προσοχή. . Παράλληλα, στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησης του και της αρνητικής επίδρασης των συμμαθητών-φίλων , μπορεί να εκδηλώσει παραβατικότητα που να περιλαμβάνει και την κλοπή για να ενταχθεί σε μια παρέα και να γίνει αποδεκτός στην ομάδα.
Οι γονείς
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας οι γονείς θα πρέπει:
- Να αποδοκιμάζουν με απόλυτο τρόπο την πράξη
- Να ζητούν από το παιδί να επιστρέψει το αντικείμενο στον κάτοχο ή στο κατάστημα
- Να ζητούν από το παιδί να αντικαταστήσει το αντικείμενο ή να αποζημιώσει τον κάτοχο με χρήματα από το χαρτζιλίκι του
- Να αποφύγουν να χαρακτηρίσουν τον έφηβο ( πχ κλέφτη) και να μην προεξοφλήσουν τη συμπεριφορά του( ότι θα επαναλάβει την κλοπή στο μέλλον)
- Να αναζητήσουν άμεσα τη βοήθεια ενός συμβούλου ψυχικής υγείας εάν ο έφηβος συστηματικά κλέβει, καθώς η παραβατικότητα κατά την εφηβεία μπορεί να είναι σοβαρή ένδειξη συναισθηματικής αποστέρησης και δυσλειτουργίας της οικογένειας. Ένας έφηβος που εκδηλώνει συστηματικά παραβατική συμπεριφορά στην ουσία μας ζητάει να τον βοηθήσουμε.
Είναι σκόπιμο να κατανοήσουμε ότι οι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν ένα παιδί στην κλοπή ποικίλουν :
- ανωριμότητα που οφείλεται στο αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού
- προβλήματα και δυσλειτουργικές σχέσεις στην οικογένεια( συναισθηματική και φυσική απουσία γονιών, ανταγωνισμός αδερφών, διαζύγιο )
- η αρνητική επιρροή συνομήλικων
- η χαμηλή αυτοεκτίμηση
Οι γονείς θα πρέπει να παραμείνουν σταθεροί στους κανόνες που υπάρχουν στο σπίτι και να αποδοκιμάσουν αυτή τη συμπεριφορά του παιδιού. Είναι σημαντικό για το παιδί να νιώθει ότι οι γονείς του εξακολουθούν να το αγαπούν αλλά η στάση τους απέναντι του αλλάζει παροδικά γιατί αποδοκιμάζουν την πράξη της κλοπής και όχι το σύνολο της ύπαρξης του.
Επιπλέον, οι γονείς θα πρέπει να βοηθούν το παιδί να επιστρέψει το αντικείμενο και όταν το συμβάν λήξει να μην το αναφέρουν ξανά .
Σε κάθε περίπτωση , όταν η κλοπή επαναλαμβάνεται ή όταν οι γονείς νιώθουν ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση θα πρέπει να ζητούν τη βοήθεια ενός συμβούλου ψυχικής υγείας.
Κέντρο για την Οικογένεια
Ψυχοθεραπεία-Εκπαίδευση -Έρευνα
Αλεξάνδρα Χατζησταύρου