Δημιουργικές τέχνες και παιδί: Επικοινωνία, Έκφραση, Μάθηση (15/03/2018)
Κείμενο: Αλεξάνδρα Χατζησταύρου, Ψυχολόγος, Υπέυθυνη του Κέντρου για την Οικογένεια MY FAMILY NEST
Μουσική ,χορός ,ζωγραφική, θεατρικό παιχνίδι. Τα παιδιά μπαίνουν στον μαγικό κόσμο των τεχνών και επιλέγουν να εκφραστούν μέσα από τους ήχους , τα χρώματα την κίνηση. Αν παρατηρήσετε ένα παιδί τη στιγμή που δημιουργεί θα εντυπωσιαστείτε από την προσήλωση που επιδεικνύει στη δημιουργική διαδικασία. Είναι όμως η ενασχόληση με την Τέχνη απλά μια διασκέδαση για το παιδί ή η δημιουργικότητα μέσω των εκφραστικών τεχνών συνεισφέρει αποτελεσματικά στην αναπτυξιακή πορεία του παιδιού; Ας δούμε πιο προσεκτικά τι προσφέρει κάθε μορφή τέχνης στην ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού :
Μουσικές δραστηριότητες
Οι μουσικές δραστηριότητες προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία στα παιδιά να εκφράσουν συναισθήματα και να αποφορτιστούν από την έντασης της καθημερινότητας τους. Οι ομαδικές μουσικές δραστηριότητες βοηθούν στην κοινωνικοποίηση των παιδιών, στη δημιουργία φίλων ενώ ενισχύουν την αυτοεικόνα του παιδιού. Στο γνωστικό τομέα η μουσική αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο. Πιο συγκεκριμένα μέσα από δομημένες μουσικές δραστηριότητες μπορούμε να δουλέψουμε έννοιες όπως μέγεθος, ποσότητα αλλά και ακολουθία γεγονότων, να ενισχύσουμε το λόγο του παιδιού και να μιλήσουμε για το φυσικό περιβάλλον αλλά και τις φυσικές επιστήμες.
Κίνηση και Μουσική
Ο χορός και η κίνηση γενικότερα σε συνδυασμό με τη χρήση μουσικών οργάνων( π.χ. κρουστά) βοηθούν στο συντονισμό των κινήσεων ,στη βελτίωση της λεπτής κινητικότητας αλλά και στη μυϊκή ενδυνάμωση του παιδιού. Η κίνηση όμως πάνω από όλα είναι έκφραση ,επικοινωνία και ένας τρόπος να γνωρίσουμε το σώμα και τον εαυτό μας. Και τα παιδια επιλέγουν με κάθε αφορμή να χορέψουν , να κινηθούν ελεύθερα στο χώρο αλλά και να πειραματιστούν παίρνοντας διαφορετικές στάσεις με το σώμα τους!
Θεατρικό παιχνίδι
Παιχνίδι ρόλων , δραματοποίηση παραμυθιών, ασκήσεις για τη φωνή αλλά και παιχνίδια γνωριμίας: τα παιδιά λατρεύουν κάθε μορφή έκφρασης μέσα από το θέατρο! Το θεατρικό παιχνίδι δίνει τη δυνατότητα στα παιδια να μάθουν να συνεργάζονται, να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους, να ανακαλύψουν και να μάθουν τον κόσμο και τον εαυτό τους ενώ μέσα από τον πειραματισμό ενισχύεται και η αυτοεκτίμηση τους.
Εικαστικά
Χρώματα, πηλός, κολλάζ , ανακυκλώσιμα υλικά αλλά και υλικά από τη φύση και ο κόσμος αποκτά νέο ενδιαφέρον για τα παιδιά. Δώστε τη δυνατότητα στα παιδιά να επιλέξουν από μια πληθώρα υλικών , φορέστε τους πρόχειρα ρούχα και αφήστε τα να πειραματιστούν !
Δημιουργική Γραφή
Διαβάστε στα παιδιά πολλά βιβλία, παρατηρήστε την εικονογράφηση, περιγράψτε και εξηγήστε τους το περιβάλλον. Φροντίστε με κάθε ευκαιρία να εμπλουτίζετε το λεξιλόγιο τους και έπειτα παίξτε με τις λέξεις, με τις ιστορίες που έχετε διαβάσει , με τα αντικείμενα που σας περιβάλλουν αλλά και τα στοιχεία της φύσης! Καλλιέργεια της φαντασίας, ανασύνθεση γνώσεων, ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας και καλλιέργεια του αναγνωστικού κριτηρίου του παιδιού είναι μερικά από τα οφέλη !
Messy Play
Messy Play ονομάζουμε το παιχνίδι όπου χρησιμοποιούμε μια ποικιλία υλικών με στόχο την ελεύθερη έκφραση ,τον πειραματισμό και τη μάθηση μέσα από μια βιωματική διαδικασία όπου όλες οι αισθήσεις του παιδιού ενεργοποιούνται. Χρώματα, βρώσιμα υλικά, αφρός, πάγος είναι μερικά από τα υλικά που χρησιμοποιούμε για να ενεργοποιήσουμε τις αισθήσεις του παιδιού . Είναι απόλαυση, είναι χαρά και σίγουρα έχει πολλή πλάκα!
Ελεύθερο παιχνίδι
Το παιχνίδι είναι η βασική γλώσσα του παιδιού. Το παιδί χρησιμοποιεί το παιχνίδι για να επεξεργαστεί νέες εμπειρίες και έντονα συναισθήματα αλλά και για να επικοινωνήσει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την εξωτερική πραγματικότητα. Το παιχνίδι είναι αβίαστο, καινοτόμο, και τροφοδοτείται από τη φαντασία του παιδιού . Δώστε χρόνο στο παιδί σας να παίξει ελεύθερα γιατί το αδόμητο παιχνίδι και η ελεύθερη έκφραση είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική υγεία του παιδιού.
Ενισχύοντας τη δημιουργικότητα του παιδιού
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι κάθε σχόλιο, υπόδειξη ή κριτική του ενήλικα προς το παιδί και το δημιούργημα του συνιστά παραβίαση της αναπτυξιακής του πορείας. Γονείς και εκπαιδευτικοί θα πρέπει να δημιουργούμε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον όπου το παιδί θα νιώθει ελεύθερο να πειραματιστεί. Επιπλέον, παρέχοντας διαφορετικού τύπου ερεθίσματα ,διευρύνουμε τους ορίζοντες του παιδιού και το βοηθάμε να εκφραστεί με τον τρόπο που εκείνο επιθυμεί.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν έχει αξία το αποτέλεσμα αλλά η διαδικασία Αφήστε τα παιδιά ελεύθερα να πειραματιστούν , κάπου εκεί θα βρουν και τον εαυτό τους ..!
Κέντρο για την Οικογένεια
Ψυχοθεραπεία-Εκπαίδευση -Έρευνα
Αλεξάνδρα Χατζησταύρου