Μαμά, μπαμπά, σας αγαπώ γι' αυτό που είστε! (13/12/2017)
Κείμενο: Αλεξάνδρα Χατζησταύρου, Ψυχολόγος, Υπέυθυνη του Κέντρου για την Οικογένεια MY FAMILY NEST
Ζούμε σε μια εποχή όπου ως γονείς πρέπει να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε μια σειρά από υποχρεώσεις: επαγγελματικές, οικονομικές, κοινωνικές, οικογενειακές . Πολλές φορές όταν τα πράγματα δείχνουν προς στιγμή να ισορροπούν μπορεί να συμβεί κάτι που θα ανατρέψει αυτήν την πολυπόθητη ισορροπία . Κάπου εκεί, οι γονείς μπορεί να νιώσουμε τα ψυχικά και οργανικά μας αποθέματα να εξαντλούνται με αποτέλεσμα να νιώθουμε αδύναμοι να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας απέναντι στα παιδιά μας..
Είναι εκείνες οι μέρες που μπορεί να ξεκινούν με ένταση από το πρωινό ξύπνημα για το σχολείο : τα παιδιά δείχνουν να μην καταλαβαίνουν την πίεση του χρόνου και εμείς χάνουμε την ψυχραιμία μας.. μέχρι να φτάσουμε στο σχολείο στην ώρα μας έχουμε βιώσει το πρώτο κύμα “ εκνευρισμού/θυμού/ενοχών ” της ημέρας. Και αφού περάσουμε μια απαιτητική μέρα στην εργασία μας ,συναντιόμαστε με τα παιδιά μας για να ολοκληρώσουμε το μαραθώνιο της ημέρας: διάβασμα , δραστηριότητες, προετοιμασία φαγητού για την επόμενη ημέρα και ό,τι άλλο είναι απαραίτητο για να συνεχίσει το άρμα της οικογένειας μας την πορεία του … η κούραση συσσωρεύεται, τα αρνητικά συναισθήματα οδηγούν σε αντιπαραθέσεις που μας αφήνουν όλους με την ίδια πικρή αίσθηση: τα παιδιά νιώθουν ότι δεν ακούγονται και εμείς νιώθουμε ανεπαρκείς.. Οι ενοχές μας κατακλύζουν και η ταμπέλα του μη καλού γονιού τριγυρίζει στο μυαλό μας .Ενοχές για τον κακό προγραμματισμό, ενοχές για τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθουμε όταν τα παιδιά δεν ακολουθούν το πρόγραμμα μας, ενοχές για τα ξεσπάσματα μας και τους καβγάδες ..
Τι συμβαίνει όμως αληθινά; Μπορεί ένας γονιός που τρέχει να τα προλάβει όλα από το πρωί μέχρι το βράδυ να είναι ένας “κακός ” γονιός; Τι θα έπρεπε να επιδιώκει ένας γονιός και σε τι να επενδύσει σε ότι αφορά την ανατροφή του παιδιού του ; Τίνος και τι είδους ανάγκες τελικά θέλει να ικανοποιήσει διαμορφώνοντας μια ασφυκτική καθημερινότητα για τα παιδιά του;
Η τελειότητα δεν είναι το ζητούμενο
Ακούγεται χιλιοειπωμένο αλλά είναι θεμελιώδες. Η ευτυχία των παιδιών μας δεν εξαρτάται από τη δίγλωσσή babysitter που θα του βρούμε για να μάθει και αγγλικά από την κούνια ακόμη, δεν εξαρτάται από την επιμονή μας να επιλέγουμε εξεζητημένες τροφές για πρόγευμα στο σχολείο, δεν εξαρτάται από τις προσεκτικά επιλεγμένες δραστηριότητες που εμείς έχουμε αποφασίσει ότι θα ωφελήσουν το παιδί μας . Ας έχουμε κατά νου ότι η εντυπωσιακή εικόνα μιας προσεκτικά διαμορφωμένης ανατροφής μπορεί δυνητικά να παραμορφώσει τη μοναδικότητα της παιδικής φύσης.
Σε ένα άλλο επίπεδο, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε ότι και εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε τέλειοι ,δεν είμαστε θεοί ! είναι σημαντικό για τα παιδιά να βλέπουν ότι όπως και εκείνα έτσι και οι γονείς τους κάνουν λάθη και έχουν αποτυχίες στην καθημερινότητα τους, πώς θα μπορούσε εξάλλου να είναι διαφορετικά; Τα παιδιά μαθαίνουν από εμάς ότι στόχος δεν είναι η τελειότητα( έτσι δεν είναι; ) αλλά ο τρόπος που επιλέγουμε να διαχειριστούμε( σε γνωστικό και συναισθηματικό επίπεδο) μια κατάσταση που μπορεί να μην προχώρησε όπως την είχαμε προγραμματίσει.
Οι μικρές ματαιώσεις φέρνουν την ομαλή προσαρμογή
Όταν έχουμε ένα νεογέννητο προσπαθούμε να καλύψουμε άμεσα τις ανάγκες του για τροφή, ύπνο, ατομική υγιεινή ,συναισθηματική επαφή και αυτό πρέπει να κάνουμε για να νιώσει τα μωρό μας ασφάλεια και σιγουριά. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι καθώς το μωρό μεγαλώνει , μικρές ελεγχόμενες καθυστερήσεις των αναγκών του έχουν μεγάλη αξία καθώς φέρνουν σε επαφή το παιδί με τον κόσμο. Είναι βοηθητικό να προσπαθείτε να καλύψετε όλες τις επιθυμίες του παιδιού σας επειδή σας το έχει ζητήσει και μάλιστα να προσπαθείτε να το κάνετε αμέσως; Έχει ρεαλιστική βάση αυτό το εγχείρημα; Θα μπορεί το παιδί να έχει πάντα ό,τι επιθυμεί στη ζωή του; Αναλογιστείτε από πόσα άγχη και ενοχές θα σας απαλλάξει η παραδοχή ότι η προσπάθεια σας να καλύψετε όλες τις απαιτήσεις του παιδιού σας δεν είναι επι της ουσίας βοηθητική στην ανάπτυξη του παιδιού σας . Η πραγματικότητα που θα συναντήσει το παιδί σας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι γεμάτη ματαιώσεις: επιθυμίες που δεν μπορούν να υλοποιηθούν, απογοητεύσεις στις συναναστροφές με φίλους, ένας καθηγητής που μπορεί να το αδικήσει κτλ. .Αν το παιδί σας βιώνει μικρές ματαιώσεις στην καθημερινότητα του ( δεν προλάβατε να ετοιμάσετε το αγαπημένο του φαγητό, η μπλούζα που ήθελε να βάλει είναι ακόμη στα άπλυτα κτλ) θα μπει στη διαδικασία να διαχειριστεί τα συναισθήματα ματαίωσης που βιώνει κάτι που θα το βοηθήσει στα μετέπειτα πιο σοβαρά προβλήματα που αναπόφευκτα θα ανακύπτουν στη ζωή του.
Η ωριμότητα να αναγνωρίζω τα λάθη μου
Οι γονείς είμαστε άνθρωποι και όλοι οι άνθρωποι ως γνωστόν κάνουν λάθη !! μη διστάσετε να αναγνωρίσετε τα λάθη σας και να ζητήσετε συγγνώμη από τα παιδιά σας.. μια υπερβολική σας αντίδραση σε μια συμπεριφορά του παιδιού σας , ο θυμός σας που εκτονώνεται με φωνές, ή οποιαδήποτε συμπεριφορά σας που αν την αξιολογήσετε σε δεύτερο χρόνο τη βρίσκετε υπερβολική μπορεί να διαταράξει τη σχέση σας με το παιδί σας. Παρατηρήστε όμως την αντίδραση του παιδιού σας όταν θα αναγνωρίσετε το λάθος σας… το παιδί θα συνδεθεί αμέσως μαζί σας.. εκτός από το γεγονός ότι η επικοινωνία με το παιδί σας αποκαθίσταται , το παιδί ακούει από τους γονείς ότι δεν είναι τέλειοι ενώ παράλληλα βιώνει τη σχέση του μαζί τους ως μια ζωντανή διαδικασία όπου όλα τα μέλη προσπαθούν να επικοινωνήσουν και να ακουστούν.. σκεφτείτε όμως και ως γονείς από τι βάρος απαλλασσόμαστε όταν συνειδητοποιούμε ότι τα λάθη είναι αναπόφευκτα σε μια σχέση ζωής όπως είναι αυτή που έχουμε με τα παιδιά μας.
Ζητώ βοήθεια, δεν είμαι θεός!
Αν ένας γονιός έχει τη δυνατότητα να ζητήσει βοήθεια ίσως πρέπει να το σκεφτεί σοβαρά και να το πράξει . Μια οικιακή βοηθός που θα μας απαλλάξει από τις βαριές δουλειές του σπιτιού, μια παιδαγωγός που θα απασχολήσει για λίγες ώρες το μικρό μας ώστε να πάρουμε ανάσες ή η νονά/θεία που θα έρθει για να παίξει λίγο με τα παιδιά μπορεί να αποδειχτεί σωτήρια παρέμβαση. Ζητήστε βοήθεια , μην έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό σας.
Η δημιουργία οικογένειας είναι ( ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε ) μια συνειδητή απόφαση να μετακινηθούμε από τον εαυτό μας ως κέντρο του κόσμου μας για να προσφέρουμε σε όλα τα επίπεδα στη νέα ζωή που θα φέρουμε στον κόσμο. Πολλές φορές η επιθυμία μας να προσφέρουμε μας κάνει να ξεχνάμε την ανθρώπινη υπόσταση μας.. οι γονείς είμαστε άνθρωποι δεν είμαστε θεοί , επομένως οι ψυχικές και σωματικές μας δυνάμεις κατά διαστήματα εξαντλούνται με αποτέλεσμα η κρίση και οι αποφάσεις μας μπορεί να υπονομευονται από την κούραση και τα προβλήματα της καθημερινότητας.
Σημασία δεν έχει να προσπαθούμε να είμαστε οι τέλειοι γονείς, κάτι τέτοιο εκτός από ανέφικτο όπως ήδη συζητήσαμε δεν είναι βοηθητικό στην ανάπτυξη του παιδιού. Αυτό που έχει αξία είναι τα παιδιά να βιώνουν μια ειλικρινή σχέση με τους γονείς ως αληθινά πρόσωπα , δηλαδή να έχουν γονείς που προσπαθούν, που άλλοτε επιτυγχάνουν και άλλοτε αποτυγχάνουν, που κάνουν τον απολογισμό και προχωράνε, που θέλουν να ακούσουν τον άλλον στη σχέση και προσπαθούν για τη σχέση ( κάθε είδους σχέση) που αναγνωρίζουν τα λάθη τους και προσπαθούν να μην τα επαναλάβουν.. όταν μπαίνουμε ως αληθινά πρόσωπα στη σχέση μας με τα παιδιά μας και όχι ως ένας ρόλος τον οποίο υιοθετούμε και πρέπει να ανταποκριθούμε, τότε η ψυχή των παιδιών μας θα ζεσταθεί από την παρουσία μας και εκείνα θα μας αγαπήσουν απλά και αληθινά γιάυτό που είμαστε..
Κέντρο για την Οικογένεια
Ψυχοθεραπεία-Εκπαίδευση -Έρευνα
Αλεξάνδρα Χατζησταύρου