Μουσικοθεραπεία και Αυτισμός (28/04/2015)

 

 

Τι είναι η μουσικοθεραπεία

 

Η μουσικοθεραπεία είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας όπου η μουσική αποτελεί το κύριο μέσο για την επίτευξη θεραπευτικών στόχων.

Η μουσική αποτέλεσε από τη δημιουργία του κόσμου μοναδικό μέσο έκφρασης και επικοινωνίας του ανθρώπου , ενώ  από την αρχαιότητα ακόμη ,   είχαν αναγνωριστεί οι θεραπευτικές της ιδιότητες .

 

Η μουσική  προσφέρει μια νέα δυνατότητα προσέγγισης του συναισθήματος , καθώς από τη φύση της μπορεί να οδηγήσει  σε ένα  πρώιμο- μη λεκτικό στάδιο επικοινωνίας , ενώ  η ανεξάντλητη και πολυδιάστατη γλώσσα της μπορεί να απεικονίσει και τις πιο λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις της ανθρώπινης ύπαρξης .

Έτσι ο άνθρωπος μπορεί να  ανακαλύψει   νέες πτυχές του εαυτού του και να επικοινωνήσει με ένα νέο, απελευθερωτικό  τρόπο.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η μουσικοθεραπεία έχει στόχους θεραπευτικούς και όχι εκπαιδευτικούς ή ψυχαγωγικούς . Ο θεραπευτής  κατά τη διάρκεια της συνεδρίας δε διδάσκει στο άτομο  μουσική , ούτε το παρακινεί να παίξει με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο . Επίσης δεν υπάρχουν καλλιτεχνικά ή αισθητικά κριτήρια αξιολόγησης .

 

 

 

 

Μουσικοθεραπεία και αυτισμός

Η Μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο με αυτισμό να βελτιώσει τις επικοινωνιακές  , αντιληπτικές και γνωστικές του ικανότητες .

Η ουσία της θεραπείας βρίσκεται στην ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης .

 

Ο θεραπευτής  δημιουργεί ένα περιβάλλον , στο οποίο το άτομο θα νιώσει  ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Ένα περιβάλλον στο οποίο τιμάται η διαφορετικότητα ενώ μοναδική  αξία έχουν τα προσωπικά νοήματα .

Ο θεραπευτής ενθαρρύνει το άτομο  είτε με τα όργανα είτε με τη φωνή να εξερευνήσει τον κόσμο της μουσικής, με στόχο να δημιουργήσει το δικό του κανάλι επικοινωνίας  μέσα από τον κλινικό μουσικό αυτοσχεδιασμό . Βρίσκεται πάντα δίπλα του  για να το  στηρίξει και να ενισχύσει κάθε νέα του προσπάθεια για έκφραση και επικοινωνία   .

 

Η μουσική γίνεται ένα μέσο  με το οποίο το άτομο μπορεί

• να εκφράσει  τα συναισθήματα του
• να  επικοινωνήσει
• να αποκτήσει καλύτερη αίσθηση εαυτού
• να αναπτύξει  τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του
• να βελτιώσει τις γνωστικές του ικανότητες

 

Συναισθήματα – Αίσθηση εαυτού

Η μουσική διευκολύνει τη διερεύνηση και  έκφραση συναισθημάτων .Για παράδειγμα , ο θυμός που συχνά δεν μπορεί να εκφραστεί και η συσσώρευση του δημιουργεί εμπόδιο  στην επικοινωνία  με συγγενείς ή συμμαθητές , μπορεί να βρει δημιουργική διέξοδο σε έναν μουσικό  αυτοσχεδιασμό  .

Παράλληλα καθώς η θεραπευτική σχέση εξελίσσεται , το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματα που βιώνει μέσα στην ίδια τη σχέση .

 

Επικοινωνία

Η μουσικοθεραπευτική διαδικασία  βοηθά το άτομο με αυτισμό να είναι πιο δεκτικό σε νέες εμπειρίες  , ενώ παράλληλα διευκολύνει  και τον πειραματισμό .Πιο συγκεκριμένα , γνωρίζουμε ότι τα άτομα με αυτισμό αγαπούν τη ρουτίνα στην καθημερινότητα τους .Τη ρουτίνα αυτή είναι πιθανό να αναζητήσουν  και στη μουσικοθεραπευτική διαδικασία .Καθώς η θεραπευτική σχέση αναπτύσσεται, ο θεραπευτής κάνει ¨νέες¨ μουσικές προτάσεις , προσκαλώντας έτσι το άτομο σε ένα  νέο , αδιάβατο για εκείνο μουσικό μονοπάτι .Το κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης που έχει αναπτυχθεί , αλλά και η μουσική σαν ένα μη-απειλητικό εκφραστικό μέσο ,  οδηγούν το άτομο με αυτισμό να ανταποκριθεί στο νέο αυτό κάλεσμα , να πειραματιστεί και  να εγγράψει  με τον τρόπο αυτό νέες πολύτιμες εμπειρίες .

 

Η μουσικοθεραπευτική διαδικασία ,  έχοντας σαν κύριο μέσο αλληλεπίδρασης τον ήχο ,απαλλάσσει  το άτομο με αυτισμό από το άγχος που του δημιουργεί  πολλές φορές η δυσκολία να επικοινωνήσει λεκτικά .Είναι ελεύθερο  να εκφραστεί με τους ήχους και το ρυθμό , που αποτελούν άλλωστε βασικά στοιχεία της ανθρώπινης υπόστασης .

 

Η  μουσική κινείται παράλληλα με το χρόνο και η σύνδεση  αυτή φαίνεται να αυξάνει την προσοχή του ατόμου ενώ το βοηθά να είναι παρών στο εδώ και τώρα της διαδικασίας .

 

Το άτομο βρίσκει νόημα στη μουσικοθεραπευτική  διαδικασία  γιατί υπάρχει με τον τρόπο που μπορεί και θέλει .  Και ποιος από εμάς δεν επιθυμεί να ¨ τον ακούσουν¨ και να τον ¨ καταλάβουν¨ .Πόσοι από εμάς δεν έχουμε πει για ανθρώπους που προσπαθήσαμε να σχετιστούμε < δε μιλάμε την ίδια γλώσσα > και απογοητευμένοι αποσυρθήκαμε στον εαυτό μας .

 

Φαντασία και δημιουργικότητα

Η δημιουργία τραγουδιών , ο συνδυασμός της μουσικής με την κίνηση , τη ζωγραφική ή τις θεατρικές αναπαραστάσεις , βοηθούν το άτομο  είτε να εκφράσει την πλούσια φαντασία του με έναν τρόπο δημιουργικό , είτε να  διερευνήσει και να αναπτύξει τις εκφραστικές του δυνατότητες .

 

Γνωστικές ικανότητες

Οι κανόνες που διέπουν τη μουσική  , οριοθετούν και παράλληλα  οργανώνουν  την έκφραση και τις αντιδράσεις του ατόμου  .Η οριοθέτηση έρχεται μέσα από τη δομή της μουσικής με έναν τρόπο που δε βιώνεται απειλητικά  .Παράλληλα, καθώς το άτομο εμπλέκεται στον μουσικό αυτοσχεδιασμό  αυξάνεται η συγκέντρωση του  ενώ  μπορούν να βελτιωθούν και τα επίπεδα της  μνήμης .Τέλος , η χρήση των οργάνων μπορεί να βελτιώσει  τον έλεγχο  και συντονισμό των κινήσεων.

 

Η γλώσσα της μουσικής, κατανοητή από όλους τους ανθρώπους, μπορεί να αγγίξει και να εκφράσει όλους τους ανθρώπους .Η μουσική  μπορεί να καθρεφτίσει τα συναισθήματα ,τις εμπειρίες , τις επιθυμίες μας διαφυλάσσοντας πάντα την αξία που εμπεριέχει η διαφορετικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.

 

Κείμενο: Χατζησταύρου Αλεξάνδρα

Συμβουλευτική-Μουσικοθεραπεία

alexandra.chatzistavrou@gmail.com