O μπαμπάς μου - ο ήρωάς μου! (04/06/2018)
Kείμενο: Αλεξάνδρα Χατζησταύρου, Ψυχολόγος, Υπέυθυνη του Κέντρου για την Οικογένεια MY FAMILY NEST
Η έλευση ενός μωρού αποτελεί μια ιδιαίτερη στιγμή στην κοινή πορεία ενός ζευγαριού. Οι αλλαγές είναι έντονες τόσο στον ψυχισμό των συζύγων όσο και στα πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας τους. Ο προβολέας φωτίζει συνήθως τη γυναίκα η οποία κυοφορεί και έχει αυξημένες συναισθηματικές και οργανικές ανάγκες κατά την περίοδο αυτή. Η μητέρα αναπτύσσει από τις πρώτες στιγμές ψυχικό δεσμό με το μωρό που κυοφορεί . Ο δεσμός αυτός εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς η σχέση περνά από τη φαντασίωση σε κάτι πραγματικό όταν η μαμά αρχίζει να αντιλαμβάνεται τις κινήσεις του εμβρύου .
Πότε όμως ξεκινά η σχέση του μπαμπά με το παιδί ; Είναι το διάστημα της εγκυμοσύνης και αμέσως μετά ο πρώτος χρόνος της ζωής του παιδιού ένα διάστημα που δεν έχει πολλούς τρόπους να συνδεθεί ο μπαμπάς με το παιδί του;
Μπορεί η μητέρα να είναι αυτή που κυοφορεί και φροντίζει από την πρώτη στιγμή το έμβρυο αλλά και ο μπαμπάς συμμετέχει στη φροντίδα του παιδιού μέσα από τη φροντίδα που προσφέρει στη μητέρα. Η εγκυμοσύνη είναι μια ιδιαίτερη περίοδος που βιώνεται με διαφορετικό τρόπο και από τους δύο γονείς. Η μητέρα αρκετές στιγμές θα νιώσει ευάλωτη και θα χρειαστεί στήριξη και φροντίδα. Ο πατέρας φροντίζοντας για την ψυχική ηρεμία , τη σωματική υγεία αλλά και τα πρακτικά ζητήματα που ανακύπτουν δημιουργεί ένα ασφαλές και ήρεμο “περιβάλλον ” για να αναπτυχθεί το παιδί του. Στην πραγματικότητα αυτή η περίοδος είναι εξαιρετικά απαιτητική για τον πατέρα καθώς καλείται να συν-διαμορφώσει με τη μητέρα την καλύτερη δυνατή συνθήκη για το έμβρυο και αμέσως μετά για το βρέφος δίχως όμως να έχει την επαφή που έχει η μαμά με το βρέφος( εγκυμοσύνη, θηλασμός).
Καθώς το παιδί μεγαλώνει ο μπαμπάς μπαίνει πιο ενεργά στη ζωή του παιδιού εξελίσσοντας και ενδυναμώνοντας το δεσμό που έχει ήδη δημιουργηθεί με τον τρόπο που ήδη περιγράψαμε. Ένας ολόκληρος κόσμος απλώνεται μπροστά του και το παιδί περιμένει από τον πατέρα να το πιάσει από το χέρι και να του τον δείξει.
Πώς θα ενδυναμώσετε το δεσμό
Παίξτε μαζί του
Η γλώσσα του παιδιού είναι το παιχνίδι, επομένως όταν σας προσκαλεί να παίξετε σας ζητάει να σας δείξει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο, σας θέλει δίπλα του σε αυτό το μαγικό ταξίδι της ανακάλυψης του κόσμου και του εαυτού του. Αφιερώστε χρόνο στο παιχνίδι με το παιδί, είναι μια πολύτιμη εμπειρία αυτή η συνύπαρξη για εκείνο.
Αφιερώνετε καθημερινά χρόνο
Όσο πιεστικό και αν είναι το πρόγραμμα ενός μπαμπά, αν θέλει να έχει μια ουσιαστική σχέση με το παιδί του θα πρέπει να αφιερώνει καθημερινά χρόνο για εκείνο. Τα νέα από το σχολείο, η μελέτη των μαθημάτων( ή μέρος των ασκήσεων) μια παρτίδα από το αγαπημένο του επιτραπέζιο, ένα παζλ, μια κατασκευή με τα lego ή το παραμύθι στο τέλος της ημέρας διατηρούν το κανάλι επικοινωνίας ανοιχτό. Το παιδί βιώνει μια σχέση φροντίδας και συναισθηματικής εγγύτητας με τον πατέρα που είναι παρών στην καθημερινότητα του .
Η αξία των ορίων
Ο μπαμπάς με αγάπη και πάντα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού θα βάλει τα όρια και θα δείξει στο παιδί τι είναι αποδεκτό και τι όχι. Το παιδί έχει ανάγκη από τον πατέρα ( και τη μητέρα) να πλαισιώσει τη συμπεριφορά του ξεκαθαρίζοντας κάθε φορά τι επιτρέπεται, ποιοι είναι οι κανόνες (πχ. Σχολείο) αλλά και τι συνέπειες μπορεί να υπάρξουν κάθε φορά που τα όρια παραβιάζονται( πάντα βέβαια ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού). Ένα παιδί μπορεί να μάθει να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του , όταν τα όρια είναι σαφή.
Πάντα δίπλα του
Το παιδί έχει ανάγκη τον πατέρα του κάθε στιγμή. Από τις πρώτες φορές ( σχολείο, κολυμβητήριο, μπαλέτο κτλ.)που θέλει τον μπαμπά για να νιώσει ασφάλεια ,μέχρι τις ματαιώσεις που θα βιώσει αργότερα σε προσωπικό επίπεδο και θα θέλει να τις μοιραστεί. Η σχέση είναι μια δυναμική διαδικασία και η παρουσία του μπαμπά πρέπει να βιώνεται καθημερινά από το παιδί αν θέλουμε να χτίσουμε έναν ισχυρό δεσμό με το παιδί μας.
Συζητήστε
Ακούστε, μοιραστείτε, διαφωνήστε , προγραμματίσετε, ονειρευτείτε… Η σχέση είναι επικοινωνία και ως μπαμπάς οφείλετε να την τροφοδοτήσετε με πολλούς τρόπους. Πώς το παιδί θα μάθει να ακούει το μελλοντικό σύντροφο/συνεργάτη/παιδί του αν εκείνο δεν το έχουν ακούσει (ουσιαστικά) ποτέ;
Τι κερδίζει το παιδί
Η σχέση με ένα στοργικό και τρυφερό πατέρα που αποδέχεται και στηρίζει το παιδί του έχει ως αποτέλεσμα ένα παιδί που θα έχει ενισχυμένη αυτοεκτίμηση , θα διαχειρίζεται ικανοποιητικά τις αποτυχίες του και θα θέτει νέους στόχους πιστεύοντας πάντα στις δυνατότητες του. Αν ένα παιδί στα πρώτα του βήματα στον κόσμο έχει δίπλα του ένα μπαμπά που θα ενισχύει τη φυσική του περιέργεια για τον κόσμο, θα διευρύνει τους ορίζοντες του και θα του επιτρέπει να δοκιμάζει τις δυνατότητες του είναι ένα παιδί που θα γίνει ανεξάρτητο και θα έχει θετική αίσθηση για τον κόσμο.
Παράλληλα, η αποτυχία είναι μια συνθήκη αναπόφευκτη, είναι κομμάτι της προσωπικής διαδρομής του ατόμου. Αν ένας πατέρας τη στιγμή της αποτυχίας του παιδιού σταθεί δίπλα του όχι επικριτικά αλλά με κατανόηση, αν του δείξει πώς να επεξεργαστεί την εμπειρία αυτή προς όφελος του, τότε θα δούμε αυτό το παιδί στην ενήλικη ζωή του να παίρνει ρίσκα και να μην ορίζει τις επιλογές του ο φόβος της αποτυχίας αλλά η εμπιστοσύνη στο δυναμικό του.
Οι υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις για τα παιδιά που ανέπτυξαν ένα υγιή δεσμό με τον πατέρα έρχονται σα φυσική εξέλιξη μια διαδρομής που διαπνέεται από την αγάπη του πατέρα (και της μητέρας βέβαια) προς το παιδί, από την έμπρακτη στήριξη και εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του αλλά και τη δυνατότητα να αφουγκράζεται τις ανάγκες του παιδιού.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη και τους δύο γονείς από την πρώτη στιγμή. Πολλές φορές συναντούμε μπαμπάδες να είναι απλοί παρατηρητές της ζωής των παιδιών τους .Οι λόγοι σε κάθε περίπτωση μπορεί να ποικίλουν: άγνοια, η απουσία του δικού τους πατέρα κατά τη δική τους παιδική ηλικία, μια σύζυγος που δε δίνει χώρο για την ενεργή συμμετοχή του πατέρα, η εμπλοκή συγγενών( πεθερικά) στο μεγάλωμα των παιδιών, η απαιτητική καθημερινότητα κτλ.
Ας θυμόμαστε όμως πώς οι βάσεις μιας καλής σχέσης μπαίνουν από τις πρώτες στιγμές… ας επενδύσουμε λοιπόν ( μαμάδες και μπαμπάδες) από την αρχή στην πολυτιμότερη σχέση της ζωής μας, στη σχέση με το παιδί μας !
Κέντρο για την Οικογένεια
Ψυχοθεραπεία-Εκπαίδευση -Έρευνα
Αλεξάνδρα Χατζησταύρου