Παιδικά βιβλία για τον αυτισμό και τη διαφορετικότητα (02/04/2025)
Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό και Παιδικού Βιβλίου σήμερα! Τα βιβλία είναι πάντα μια καλή αφετηρία για να εξηγήσουμε, να μάθουμε και να καταλάβουμε, μικροί και μεγάλοι, τα παιδιά που έχουν διαφορετικές ανάγκες αλλά και διαφορετικές ικανότητες, και χρειάζονται αγάπη κι υπομονή για να τις αναπτύξουν. Δείτε παρακάτω πως μπορούμε να συνδυάσουμε αυτές τις δυο τόσο σημαντικές επετείους και να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αντιληφθούν την υπέροχη διαφορετικότητα των ίδιων ή των φίλων τους!
1. Όλες μου οι ρίγες - Shaina Rudolph και Danielle Royer (Εκδόσεις Κλειδάριθμος)
Το βιβλίο, μας οδηγεί στο ταξίδι αυτογνωσίας του Ζείν, μιας νεαρής ζέβρας με αυτισμό, που προσπαθεί να αποδεχτεί τις ιδιαιτερότητες του. Η μητέρα του είναι αυτή που τελικά θα τον πείσει πως ο κόσμος είναι πιο όμορφος, ακριβώς επειδή όλοι έχουμε τις δικές μας εκπληκτικές, ξεχωριστές και πολύχρωμες "ρίγες".
Πρόκειται για ένα βιβλίο της Αμερικάνικης Ψυχολογικής Εταιρείας, που έχει διακριθεί με το Βραβείο Gold Medal και το Mom's Choice Awards.
2. ΔΕΝ ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΠΙΑ – Έλενα Αρτζανίδου (Εκδόσεις Ψυχογιός)
«Ο Φώτης έχει έναν μικρό αδερφό, τον Κέκο. Ο Φώτης ντρέπεται γιατί ο αδερφός του δεν είναι σαν τα άλλα παιδιά. Περπατά νευρικά, κάνει περίεργους ήχους και δε μιλά σε κανέναν. Όταν ξαφνικά ο Κέκος εξαφανίζεται, ο Φώτης νιώθει ενοχές για όσα σκεφτόταν για εκείνον και πως τελικά δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα να μην είμαστε όλοι ίδιοι. Όταν τελικά βρίσκουν τον αδερφό του, ο Φώτης τον υποδέχεται περήφανος και χαρούμενος, έχοντας πάψει να ντρέπεται που ο αδερφός του έχει αυτισμό. »
Η συγγραφέας μας βάζει να παρακολουθήσουμε την ιστορία των δύο αδερφών από τη θέση του παρατηρητή που στο τέλος αυτής, αγκαλιάζει και αποδέχεται τη διαφορετικότητα.
3. Το αυγό – Εύα Βακιρτζή (Εκδόσεις Πατάκη)
«Ο Βίκτωρας είναι ένα λιγουλάκι περίεργο παιδί…. Δε μιλάει σχεδόν καθόλου, αποφεύγει να κοιτάει τους περισσότερους ανθρώπους στα μάτια, δεν κάνει εύκολα φίλους και το πιο μυστήριο; του αρέσει να στριφογυρνάει ένα κομμάτι σπάγκου στον αέρα για ώρες!
Κι όλα αυτά γιατί ο Βίκτωρας τυχαίνει να ζει σε ένα μεγάλο άσπρο Αυγό με σκληρό, πολύ σκληρό τσόφλι! Τι συμβαίνει λοιπόν μέσα σ’ αυτό το μυστήριο Αυγό;
Σε ποιους ανθρώπους και σε ποια πράγματα ο Βίκτωρας δίνει την άδεια να μπαινοβγαίνουν και ποιους αφήνει απέξω; Πώς η δασκάλα Ελβίρα καταφέρνει να ανοίγει χαραμάδες στο σκληρό τσόφλι, χωρίς καν να διαθέτει το σούπερ τρυπάνι; Και πάνω, απ’ όλα, τι θα συμβεί, αν ανοιχτούν πολλές πολλές χαραμάδες; »
Το βιβλίο τιμήθηκε με το Βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Η συγγραφέας που επίσης τιμήθηκε με το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα, μέσα από τον μικρό Βίκτωρα και την εικονογράφηση του Νικόλα Ανδρικόπουλου, προσεγγίζει άμεσα και πιστευτά τη διαφορετικότητα και τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζεται, με αποτέλεσμα να μιλά κατευθείαν στην καρδιά μας.
4. Δεν είμαι τέρας, σου λέω! – Παναγιώτα Πλησή (Εκδόσεις Κέδρος)
«Μπορείς, σε παρακαλώ, να κρατήσεις τον Αγάπιο για είκοσι μέρες;» μου είπε ο γείτονάς μου ο Λάζαρος. «Να και οι οδηγίες». Πήρα τις οδηγίες και τις έβαλα στην τσέπη του τζιν μου. «Θέλω οδηγίες για να προσέξω ένα παιδί;» είπα από μέσα μου.
Αυτή είναι η αρχή της ιστορίας ενός ιδιαίτερου παιδιού, του Αγάπιου. Στον Αγάπιο δεν αρέσουν οι εκπλήξεις, η φασαρία. Τον ενοχλούν ορισμένοι ήχοι και μπορεί το ρύζι που του μαγείρεψες να του μυρίζει ψάρι. Μπορεί να αλλάξει θέση γιατί μια αχτίνα του ήλιου πέφτει στα μάτια του. Δεν του αρέσει ο πολύς κόσμος, προτιμά να παίζει μόνος στο δωμάτιό του και θυμώνει συχνά όταν κάτι αλλάξει στο πρόγραμμά του. Δε σε καταλαβαίνει όταν μιλάς με μεταφορές. Ξέρει όλους τους φίλους του μπαμπά του, αλλά αυτός δεν έχει φίλους, μιλάει ασταμάτητα, του αρέσει η τακτοποίηση, γνωρίζει πολλά πράγματα, και κάτι που ίσως οι περισσότεροι δε γνωρίζουν, πως «ο δενδρόβιος μυρμηγκοφάγος ονομάζεται και ταμάντουα η τετραδάχτυλος!».
Η συγγραφέας, μέσα από το χιούμορ, την ενδιαφέρουσα πλοκή και την ειλικρίνεια καταφέρνει να δώσει στον αναγνώστη ένα σπουδαίο μάθημα πάνω σε αυτό το πολύ απαιτητικό θέμα, με βιωματικό τρόπο. Το βιβλίο τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Έπαινο Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και συμπεριλήφθηκε στην Βραχεία λίστα βραβείων του περιοδικού "Διαβάζω" το 2011.
5. Τι έχει ο Γιάννης; - Άδα Σταματάτου (Εκδόσεις Μεταίμχιο)
«Tι έχει ο Γιάννης;»
«Γιατί δε μιλάει;»
«Με ακούει όταν του μιλάω;»
«'Eτσι γεννήθηκε;»
Ο Γιάννης είναι τεσσάρων ετών και είναι αυτιστικός. Ο αυτισμός δεν είναι αρρώστια. Δεν κολλάει όπως η ιλαρά που γεμίζεις σπυριά σε όλο σου το σώμα…»
Έτσι αρχίζει η ιστορία του Γιάννη, μια ιστορία για την αποδοχή και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα. Μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο μπορούμε, λίγο πιο εύκολα, να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τη διαφορετικότητα, για τις δυσκολίες αλλά και τις δυνατότητες των ανθρώπων στο φάσμα του αυτισμού.
Το βιβλίο συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο βιβλίου γνώσεων 2024 από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
6. Ποιός σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα; - Mark Haddon (Εκδόσεις Ψυχογιός)
«Ο Κρίστοφερ είναι ένας παράξενος νέος. Ξέρει όλα τα κράτη και τις πρωτεύουσες του κόσμου, ξέρει πάρα πολλά για τα μαθηματικά και πολύ λίγα για τους ανθρώπους. Του αρέσει να φτιάχνει χάρτες και σχεδιαγράμματα, λατρεύει τα αστυνομικά μυθιστορήματα και το κόκκινο χρώμα. Δεν του αρέσει το κίτρινο και το καφέ, δεν αντέχει να τον αγγίζουν και δεν μπορεί να πει ψέματα. Όταν βρίσκει νεκρό το σκύλο της γειτόνισσάς του, βάζει σκοπό να ξεδιαλύνει το μυστήριο. Η αναζήτησή του όμως θα τον παρασύρει σε μονοπάτια δύσβατα…»
Ένα διεθνές μπεστ σέλερ που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές σ' όλο τον κόσμο, το συγκεκριμένο βιβλίο, με συναρπαστική πλοκή, θίγει ζητήματα όπως η διαφορετικότητα, η δυσκολία της επικοινωνίας και η μοναδικότητα κάθε ατόμου. Έχει βραβευτεί με το Guardian Children’s Fiction Prize και το WH Smith Whitbread Prize για το καλύτερο λογοτεχνικό βιβλίο της χρονιάς του 2004.
Η θεατρική προσέγγιση του μυθιστορήματος, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεωδορόπουλου, ήταν μία από τις αποκαλύψεις της θεατρικής σεζόν 2018-2019. Η ερμηνεία του Γιάννη Νιάρρου αποδείχθηκε καθηλωτική, αφού κατάφερε να ενσαρκώσει με απόλυτη φυσικότητα έναν τόσο ιδιαίτερο χαρακτήρα.